O‘ZBEK TILI IZOHLI LUG‘ATIDA MAVJUD POLISEMIK SO‘ZLAR MIQDORINI HISOBLASHNING PSIXOLINGVISTIK ASOSI
Keywords:
izohli lug‘at, polisemiya, diaxron jarayon, psixolingvistik asoslar.Abstract
Ushbu maqolada polisemiya hodisasiga dunyo tilshunoslarining ta’riflari va ushbu hodisaning tilshunoslik nutqayi nazaridan o‘rganilishi berilgan.
Polisemiyaning lug‘at boyligini shakllantirishdagi roli, uning xalq zehni va intellektual xususiyatlarini aks ettiruvchi jihatlari yoritiladi. Tilshunos M. Breal va D.N. Shmelevlarning qarashlari asosida polisemiyaning diaxron va sinxron tabiatiga izoh beriladi. O‘zbek tilining izohli lug‘atida mavjud polisemik birliklar sonining ko‘pligi, ularning semantik ierarxiyada joylashtirilishi va asosiy-ma’no ajratish mexanizmi tahlil qilinadi. Shuningdek, izohli lug‘atlar asosida olib boriladigan korpus lingvistikasi va eksperimental tadqiqotlarda samarali metodologik yondashuvlar taklif etilgan.
References
1. Breal M. La Sémantique. – Paris: Librairie Félix Alcan, 1924.
2. Shmelev, D.N. Osnovy semantiki. – Moskva: Nauka, 1975.
3. Qoshg‘ariy, M. Devoni lug‘at. – Toshkent: O‘zbekiston, 1982.
4. O‘zbekiston Respublikasi Davlat Til Komissiyasi. O‘zbek tili izohli lug‘ati. – Toshkent: O‘zbekiston Milliy Ensiklopediyasi, 2022.