QIYOSIY TILSHUNOSLIK: TILLARNING TARIXI VA BOG‘LIQLIGINI O‘RGANISH YO‘NALISHLARI
Keywords:
Qiyosiy tilshunoslik, tarixiy tilshunoslik, tillar oilalari, fonetika, grammatika, leksik tahlil, tipologiya, lingvistik rekonstruksiya, hind-yevropa tillari, turkiy tillar.Abstract
Qiyosiy tilshunoslik – bu tillarning fonetik, grammatik va leksik tizimlarini qiyoslash orqali ularning o‘xshashliklari va farqlarini o‘rganuvchi tilshunoslik sohasi. Ushbu fan tillar o‘rtasidagi tarixiy bog‘liqlik va genealogik munosabatlarni aniqlash, shuningdek, ularning kelib chiqishi va rivojlanishini qayta tiklashga qaratilgan. XIX asrda shakllangan qiyosiy tilshunoslik hind-yevropa va turkiy tillar kabi tillar oilalarini tasniflashda muhim rol o‘ynagan. Zamonaviy texnologiyalar, xususan, kompyuter lingvistikasi, ushbu sohaga yangi imkoniyatlar yaratmoqda. Ushbu maqolada qiyosiy tilshunoslikning maqsadlari, usullari, tarixiy rivoji va amaliy ahamiyati ko‘rib chiqiladi hamda uning lingvistik va madaniy tadqiqotlardagi o‘rni yoritiladi.
References
1. Bopp, F. (1816).
2. Fortson, B. W. (2010). Indo-European Language and Culture: An Introduction. Wiley-Blackwell.
3. Trask, R. L. (1996). Historical Linguistics. Arnold. Tarixiy tilshunoslik va uning qiyosiy tilshunoslikka bog‘liqligi.
4. Campbell, L. (1998). Historical Linguistics: An Introduction. Edinburgh University Press. Tarixiy va qiyosiy tilshunoslik usullari va yondashuvlariga bag‘ishlangan asar.
5. Dixon, R. M. W. (1997). The Rise and Fall of Languages. Cambridge University Press. Tillarning paydo bo‘lishi, rivojlanishi va yo‘qolish jarayonlarini o‘rganuvchi tadqiqot.
6. Comrie, B. (1989). Language Universals and Linguistic Typology. University of Chicago Press. Tiplologik qiyoslash va uning tillar o‘rtasidagi strukturalarini o‘rganishdagi o‘rni.
7. Greenberg, J. H. (1963). Some Universals of Grammar with Particular Reference to the Order of Meaningful Elements. University of Chicago Press. Leksik tahlil va til o‘rtasidagi o‘xshashliklarni aniqlashga qaratilgan tadqiqotlar.
8. Ehret, C. (1995). Reconstructing Proto-Afroasiatic (Proto-Afrasian). University of California Press. Afroosiy tillarining rekonstruksiyasi va ularning qiyosiy tilshunoslikdagi roli.
9. Johanson, L., & Csató, É. Á. (Eds.). (1998). The Turkic Languages. Routledge. Turkiy tillar oilasi va uning qiyosiy o‘rganilishiga oid muhim tadqiqotlar.
