МАДАНИЙ БОЙЛИКЛАР ТУШУНЧАСИ ВА МАДАНИЙ БОЙЛИКЛАР МУҲОФАЗАСИ МАСАЛАЛАРИ
Keywords:
маданий бойликлар, маданий мерос, моддий бойликлар, номоддий бойликлар, муҳофаза, реставрация, ЮНЕСКО, ҳуқуқий асослар, маданий меросни асраш.Abstract
Ушбу мақолада “маданий бойликлар” тушунчасининг мазмун-мохияти, уларнинг турлари ва ҳуқуқий мақоми ёритилган. Маданий мерос объектлари, моддий ва номоддий маданий бойликлар ўртасидаги фарқлар, уларнинг ижтимоий, маънавий ва тарихий аҳамияти таҳлил қилинган. Шунингдек, маданий бойликларни муҳофаза қилишнинг халқаро ва миллий-ҳуқуқий асослари, ЮНЕСКО конвенциялари ҳамда Ўзбекистон Республикаси қонунчилигидаги асосий қоидалар кўриб чиқилган. Мақолада маданий бойликларни сақлаш, реставрация ва реабилитация масалалари, уларни ноқонуний айланишдан ҳимоя қилиш ҳамда жамоатчилик иштирокида назоратни кучайтириш йўллари муҳокама этилади.
References
1. Ўзбекистон Республикаси Президенти Ш.Мирзиёевнинг Олий Мажлисга Мурожаатномаси, 29.12.2020 й. URL:https://president.uz/uz/lists/ view/4057
II. Халқаро - ҳуқуқий ҳужжатлар:
1. Convention for the Protection of Cultural Property in the Event of Armed Conflict. UNESCO. (1954). URL:https://en.unesco.org/protecting-heritage/conven-tion-and-protocols/1954-convention
2. UNESCO. (1970). Convention on the Means of Prohibiting and Preventing the Illicit Import, Export and Transfer of Ownership of Cultural Property. URL:https://www.unesco.org/en/legal-affairs/convention-means-prohibiting-and-preventing-illicit-import-export-and-transfer-ownership-cultural
3. UNESCO. (1972). Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage. URL:https://whc.unesco.org/en/conventiontext/
4. UNIDROIT. (1995). UNIDROIT Convention on Stolen or Illegally Exported Cultural Objects.URL:https://www.unidroit.org/instruments/cultural-property /1995-convention/
5. Council of Europe Convention on Offences relating to Cultural Property.URL:https://www.coe.int/en/web/culture-and-heritage/convention-on-offences-relating-to-cultural-property
Норматив ҳуқуқий ҳужжатлар:
1. Ўзбекистон Республикасининг янги таҳрирдаги Конституцияси Қонунчиликмаълумотлари миллий базаси, 01.05.2023 й., 03/23/837/0241-сон. URL:https://lex.uz/docs/6445145
2. Жиноят кодекси Қонунчилик маълумотлари миллий базаси, 22.11.2024 й., 03/24/1004/0948-сон. https://lex.uz/docs/111453
3. Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексиҚонунчилик маълумотлари миллий базаси, 22.11.2024 й., 03/24/1004/0948-сон. URL:https://lex.uz/docs/97664
4. “Ўзбекистон Республикаси Маданий бойликларнинг олиб чиқилиши ва олиб кирилиши тўғрисида”и Қонуни/ Қонунчилик маълумотлари миллий базаси, 21.04.2021 й., 03/21/683/0375-сон, 12.10.2021 й., 03/21/721/0952-сон URL:https://lex.uz/docs/24377
5. Ўзбекистон Республикасининг “Музейлартўғрисида”ги Қонуни Қонун ҳужжатларимаълумотлари миллий базаси, 26.11.2021 й., 03/21/732/1098-сон. URL:https://lex.uz/docs/1391728
6. “Археология мероси объектларини муҳофазақилиш ва улардан фойдаланиш тўғрисида”гиҚонуни. Қонунчилик маълумотлари миллий базаси, 21.04.2021 й., 03/21/683/0375-сон. URL:https://lex.uz/docs/1526440
7. Маданий мерос объектларини муҳофаза қилиш ва улардан фойдаланиш тўғрисида”гиҚонун. Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллийбазаси. 03/22/782/0576-сон. URL:https://lex.uz/docs/25461
8. Ўзбекистон Республикаси Ҳукумати ва Америка Қўшма Штатлари Ҳукумати ўртасида Ўзбекистоннинг археологик ва этнологик материаллари тоифаларига импорт чекловларини жорий этиш тўғрисида Битим. ЎзбекистонРеспубликаси халқаро шартномалари тўплами. 3-4-сон, (79-80) 2023 йил. б.33-35. URL:https://lex.uz/Pages/GetPDF.aspx?file=6789676.pdf
9. Ўзбекистон Республикаси Ҳукумати билан Хитой Халқ Республикаси Ҳукумати ўртасида Маданий бойликларни ўғирлаш, яширин қазиш ва ноқонуний олиб кириш ва олиб чиқишнинг олдини олиш тўғрисида Битим. URL:https://lex.uz/docs/7211503
10. Моддий маданий мероснинг кўчмас мулк объектлари Миллий рўйхати. Вазирлар Маҳкамасининг 04.10.2019 йилдаги 846-сон қарори. Қонунчилик маълумотлари миллий базаси, 09/24/227/0295-сон. URL:https://lex.uz/docs/4543266
11. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг “Ўзбекистон Республикасида маданий бойликларнинг олиб чиқилиши ва олиб кирилиши масалаларини тартибга солиш тўғрисида”ги Қарори . Ўзбекистон Республикаси Ҳукуматининг қарорлари тўплами, 09/22/153/0266-сон; 23.04.2022 й., 09/22/209/0341-сон. URL:https://lex.uz/docs/279299
12. Қозоғистон Республикасининг Тарихий-маданий мерос объектларини муҳофаза қилиш ва улардан фойдаланиш тўғрисида"ги Қонуни. (2019 йил 26 декабрь). «Егемен Қазақстан» газетаси, 2019 йил 30 декабрь, N 250 (29635)
13. Қирғизистон Республикасининг "Тарихий-маданий меросни муҳофаза қилиш ва улардан фойдаланиш тўғрисида"ги Қонуни. (2002 йил 26 июнь). Нормативные акты Кыргызской Республики, 2002 г., № 14.
